Metro - Urban Rail

▼

Δαμασκηνός - Damaskinos


Τίτλος έργου: Δαμασκηνός
Θέση: Πλατεία Μητροπόλεως
Έτος Κατασκευής: 1991
Υλικό Κατασκευής: Ορείχαλκος
Καλλιτέχνης: Φάνης Σακελλαρίου

Ο ιεράρχης αποδίδεται από τον γλύπτη όρθιος, κρατώντας την ποιμαντική ράβδο με το αριστερό χέρι, ενώ με το δεξί ευλογεί το πλήθος. Η απόδοση της ιερατικής ενδυμασίας επιτρέπει το σχηματισμό πτυχώσεων. Ο ανδριάντας εδράζεται σε μαρμάρινη βάση, πάνω σε δίβαθμο βάθρο. Στην πρόσοψη του βάθρου υπάρχει η εξής εγχάρακτη επιγραφή:«ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1891-1949». Στη δεξιά πλευρά της ορειχάλκινης βάσης του ανδριάντα υπάρχει η υπογραφή του γλύπτη: «ΓΛΥΠΤΗΣ ΦΑΝΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ», ενώ αριστερά του χυτηρίου κατασκευής υπογράφει ο γλύπτης - χαλκοχύτης: «ΚΑΛ. ΧΥΤΗΡΙΟ Δ. ΓΑΒΑΛΑΣ».Οι επιγραφές στην βάση του γλυπτού είναι πολλές. Στην αριστερή πλευρά της βάσης: «ΕΠΙ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΑΝΗΓΕΙΡΕΝ ΤΟΝ ΔΕ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΕΝΕΚΕΝ ΕΝ ΕΤΕΙ 1991 ΕΠΟΙΕΙ ΓΛΥΠΤΗΣ ΦΑΝΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ». Στη δεξιά πλευρά: «ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ ΤΟΝ ΓΟΝΟΝ ΚΟΡΙΝΘΟΣ ΕΔΕΞΑΤΟ ΙΕΡΑΡΧΗΝ ΣΕ ΣΕΠΤΟΝ ΜΕΓΙΣΤΕ ΔΑΜΑΣΚΗΝΕ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΟΣ ΩΦΘΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΙΣ ΘΩΚΟΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙΡΟΝ ΕΚΑΘΕΣΘΗΣ ΡΥΘΜΙΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΑΜΦΟΙΝ ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΚΛΕΟΣ + ὁ Π.Ν».Τέλος, στην πίσω πλευρά της βάσης: «Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ (1943). «ΟΙ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΕΝ ΤΥΦΕΚΙΖΟΝΤΑΙ, ΑΠΑΓΧΟΝΙΖΟΝΤΑΙ. ΝΑ ΣΕΒΑΣΘΕΙΤΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΝ…» Χαμηλότερα: «Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ – ΕΘΝΑΡΧΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΣΤΑΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΧΘΡΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ (1941-44) ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ ΔΟΚΙΜΑΖΟΜΕΝΟ ΛΑΟ, ΥΠΕΡΑΜΥΝΘΗΚΕ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΕΤΑΧΘΗ ΣΘΕΝΑΡΑ ΣΤΟ ΔΙΩΓΜΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ».
Ο γλύπτης Φάνης Σακελλαρίου (1916 – 2000) θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μνημειακής γλυπτικής στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, με σπουδές γλυπτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και επιπρόσθετες σπουδές στη ζωγραφική, την αισθητική, την ανατομία και την ιστορία της τέχνης. Ο Σακελλαρίου, πριν από τον πόλεμο το 1940, πήρε μέρος σε πολλές πανελλήνιες εκθέσεις και απέσπασε ενθουσιαστικές κριτικές για τα έργα του («Βοσκός Αρκαδίας», «Αναπαυόμενος Έφηβος», «Κόρη σε ρεμβασμό»). Κατά τη διάρκεια του πολέμου και της Κατοχής, έπαθε ανεπανόρθωτη οικονομική καταστροφή, ενώ το εργαστήρι του και πολλά από τα έργα του καταστράφηκαν με τους βομβαρδισμούς. Μεταπολεμικά ταξίδεψε στο Παρίσι, τη Ρώμη και τη Φλωρεντία, όπου εξειδικεύτηκε στην οργάνωση μουσειακών εκθέσεων και στις τεχνικές της παντογραφίας και χαλκοχυτικής για τη δημιουργία μεγάλων μνημειακών έργων. Το έργο του εκτίθεται σε δημόσιους χώρους, ιδιωτικές συλλογές και μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Σακελλαρίου πέθανε στην Αθήνα στις 15 Μαρτίου 2000, σε ηλικία 84 ετών.

Ο κατά κόσμον Δημήτριος Παπανδρέου γεννήθηκε στην Δορβιτσά Ναυπακτίας στις 3 Μαρτίου 1891. Διετέλεσε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών (1938, 1941-49), πρωθυπουργός (17 Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 1945) και αντιβασιλιάς (31 Δεκεμβρίου 1944 -27 Σεπτεμβρίου 1946). Στρατολογήθηκε στον ελληνικό στρατό και πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912 και 1913. Άνθρωπος με καρδιά και όραμα, πολύπλευρα πρακτικός και θετικός. Ήταν προικισμένος με μία χαλύβδινη αγωνιστικότητα, πραότητα, ανιδιοτέλεια και παρρησία. «Η ακτινοβολία της προσωπικότητάς του», έλεγε ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Διομήδης, «ήταν ασύνηθες και εκπληκτικό φαινόμενο». Αυτή η λάμψη του πνεύματος και η πολλαπλότητα των ικανοτήτων του, τον κατέστησαν κορυφαίο της Εκκλησίας και πρώτον, σε ώρες δραματικές, της πατρίδας του. Ο Δαμασκηνός, ευθύς μετά την ανάρρησή του στον θρόνο, ανέλαβε την πιο μεγάλη και δραστική ευθύνη για τη σωτηρία των ενδεών και των πεινώντων. Την εποχή της Κατοχής, η πείνα μάστιζε απ’ άκρου εις άκρον το Έθνος, καθώς οι Γερμανοί και οι Ιταλοί είχαν δεσμεύσει όλα τα βασικά τρόφιμα διατροφής του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση όντας ανίκανη να δράσει αποτελεσματικά, ο χειμαζόμενος λαός είχε εναποθέσει τις ελπίδες του στην Εκκλησία. Τότε, ο Ιεράρχης, παίρνοντας τολμηρές πρωτοβουλίες, κατέβαλε προσπάθειες για την αξιοποίηση δύο ανεκτέλεστων - λόγω του πολέμου - συμβάσεων που είχε συνάψει η κυβέρνηση Μεταξά με άλλα κράτη. Με τις συμβάσεις αυτές η ελληνική κυβέρνηση είχε αγοράσει 370.000 τόνων σταριού από την Αυστραλία και είχε ανοιχτεί πίστωση προς την Τουρκία 600.000 τουρκικών λιρών για αγορά τροφίμων. Τον Δεκέμβριο του 1941, με πρωτοβουλία του Πρωθιεράρχη, επίσης ιδρύεται ο «Εθνικός Οργανισμός Χριστιανικής Αλληλεγγύης» (Ε.Ο.Χ.Α.). Το έργο του Οργανισμού πρέπει να τοποθετηθεί στα πλαίσια της καθολικής Εθνικής Αντίστασης του ελληνικού λαού. Με τις χιλιάδες των εθελοντών, με τα καζάνια των Εστιών του, με τα ρούχα και τα φάρμακα ο Ε.Ο.Χ.Α. έδωσε αγώνα δύσκολο όχι μόνο για την φυλετική επιβίωση των Ελλήνων αλλά και για να διατηρήσει και να τονώσει το ηθικό τους, να κρατηθούν όρθιοι και να μην λυγίσουν. Ακόμη, ο Αρχιεπίσκοπος οργάνωσε δικαστικό τμήμα για την συμπαράσταση των διωκόμενων απ’ τους κατακτητές, συστηματοποίησε την υλική και ηθική ενίσχυση των αγωνιστών και των οικογενειών τους.

Φωτογράφος: Μαρία Σουρτζή