Τίτλος έργου: Προς τιμήν των θυμάτων
Θέση: Προαύλιος χώρος Πολυτεχνείου (είσοδος)
Έτος Κατασκευής: 1979
Υλικό Κατασκευής: Χαλκός
Καλλιτέχνης: Μέμος (Αγαμέμνων) Μακρής
Η χάλκινη προτομή του Νικόλαου Σβορώνου μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας σταθμός της πορείας του. Ιδιαίτερη εντύπωση δημιουργεί η έμφαση στα καθαρά πλαστικά στοιχεία και στην ισορροπία του συνόλου, καθώς και ο περιορισμός στο ουσιαστικό. Μπορεί να ειπωθεί ότι αυτή η προτομή βασίζεται σε μια σειρά από αφηρημένα χαρακτηριστικά, όπως είναι ο συνδυασμός οριζόντιων και καμπυλόγραμμων τύπων και η αντίθεση μεγάλων και μικρών επιφανειών, η αρμονική συνεργασία των επιπέδων και η ισορροπία των όγκων.Δωρήθηκε από τον γλύπτη προς τιμή των θυμάτων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Με ενέργειες του τότε Πρύτανη Γ. Βουδούρη τοποθετήθηκε στο σημείο αυτό, συμβολίζοντας τους αγώνες των φοιτητών.
Ο Μέμος (Αγαμέμνων) Μακρής σπούδασε γλυπτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών την περίοδο 1934-1939 με καθηγητές τους Θ. Θωμόπουλο, Κ. Δημητριάδη και Μ. Τόμπρο. Κατά τη γερμανική κατοχή είχε έντονη δράση στην Εθνική Αντίσταση. Το 1945 συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, απ’ όπου απελάθηκε το 1950, λόγω των αριστερών πολιτικών του πεποιθήσεων, και εγκαταστάθηκε στη Βουδαπέστη. Τιμήθηκε με τα βραβεία Μουνκάτσι (1959) και Κόσουτ (1974). Το 1978 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα. Γλύπτης ιδιαίτερα παραγωγικός, δούλεψε με χαλκό, μολύβι, πέτρα, μάρμαρο και τερακότα, με αφετηρία κυρίως την ανθρώπινη μορφή. Μερικά από τα σημαντικά του έργα εκτίθενται σε διάφορους δημόσιους χώρους και εκτός Ελλάδος (π.χ. Αυστρία, Ουγγαρία). Τα έργα του διακρίνονται για τον ρεαλισμό και τα περιγραφικά χαρακτηριστικά τους, χωρίς όμως να περιορίζονται στην τυπική εξωτερική απόδοση των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών.
O Νίκος Σβορώνος (Λευκάδα 1911 - Αθήνα 1989) υπήρξε Έλληνας ιστορικός διεθνούς φήμης. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάσθηκε στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών. Πήρε μέρος στην αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής. Το 1945, με υποτροφία της Γαλλικής Δημοκρατίας, κατέφυγε στη Γαλλία μαζί με άλλους αριστερούς διανοούμενους. Το 1975 ανακυρήχθηκε Docteur des Lettres της Σορβόννης. Εργάσθηκε στο CNRS και δίδαξε ως διευθυντής σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes (IV Section) ιστορία των θεσμών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Δίδαξε στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Κρήτης, διετέλεσε διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, και ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
- Ζέττα Αντωνοπούλου, Τα γλυπτά της Αθήνας, Υπαίθρια Γλυπτική 1834-2004, εκδόσεις Ποταμός, 2003
- Χ. Χρήστου - Μ. Κουμβακάλη, Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, 1982
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών: ζωγράφοι-γλύπτες-χαράκτες, 16ος – 20ος αιώνας (επιμ. Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος), Εκδόσεις Μέλισσα, 2000
Φωτογράφος: Στέλλα Φαλιάγκα