Τίτλος Έργου: Η ομιλία του Απόστολου Παύλου στον Άρειο Πάγο
Θέση: Λόφος Άρειου Πάγου, Ακρόπολη
Έτος Κατασκευής: 1938
Υλικό Κατασκευής: Χαλκός
Καλλιτέχνες: Δ. & Ι. Δήμα
"ΣΤΑΘΕΙΣ ΔΕ Ο ΠΑΥΛΟΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ΕΦΗ, ΑΝΔΡΕΣ ΑΘΗΝΑΙΟΙ, ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΑ ΩΣ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΕΣΤΕΡΟΥΣ ΥΜΑΣ ΘΕΩΡΩ. ΔΙΕΡΧΟΜΕΝΟΣ ΓΑΡ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΩΝ ΤΑ ΣΕΒΑΣΜΑΤΑ ΥΜΩΝ ΕΥΡΟΝ ΚΑΙ ΒΩΜΟΝ ΕΝ Ω ΕΠΕΓΕΓΡΑΠΤΟ, ΑΓΝΩΣΤΩ ΘΕΩ. ΟΝ ΟΥΝ ΑΓΝΟΟΥΝΤΕΣ ΕΥΣΕΒΕΙΤΕ, ΤΟΥΤΟΝ ΕΓΩ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΩ ΥΜΙΝ. Ο ΘΕΟΣ Ο ΠΟΙΗΣΑΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΝ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΝ ΑΥΤΩ, ΟΥΤΟΣ ΟΥΡΑΝΟΥ ΚΑΙ ΓΗΣ ΚΥΡΙΟΣ ΥΠΑΡΧΩΝ ΟΥΚ ΕΝ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΙΣ ΝΑΟΙΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙ, ΟΥΔΕ ΥΠΟ ΧΕΙΡΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ ΠΡΟΣΔΕΟΜΕΝΟΣ ΤΙΝΟΣ, ΑΥΤΟΣ ΔΙΔΟΥΣ ΠΑΣΙ ΖΩΗΝ ΚΑΙ ΠΝΟΗΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ· ΕΠΟΙΗΣΕ ΤΕ ΕΞ ΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΑΝ ΕΘΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ ΕΠΙ ΠΑΝ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟΝ ΤΗΣ ΓΗΣ, ΟΡΙΣΑΣ ΠΡΟΣΤΕΤΑΓΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑΣ ΟΡΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΑΥΤΩΝ, ΖΗΤΕΙΝ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΕΙ ΑΡΑ ΓΕ ΨΗΛΑΦΗΣΕΙΑΝ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΕΥΡΟΙΕΝ, ΚΑΙ ΤΟΙ ΓΕ ΟΥ ΜΑΚΡΑΝ ΑΠΟ ΕΝΟΣ ΕΚΑΣΤΟΥ ΗΜΩΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ. ΕΝ ΑΥΤΩ ΓΑΡ ΖΩΜΕΝ ΚΑΙ ΚΙΝΟΥΜΕΘΑ ΚΑΙ ΕΣΜΕΝ, ΩΣ ΚΑΙ ΤΙΝΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘ' ΥΜΑΣ ΠΟΙΗΤΩΝ ΕΙΡΗΚΑΣΙ· ΤΟΥ ΓΑΡ ΚΑΙ ΓΕΝΟΣ ΕΣΜΕΝ. ΓΕΝΟΣ ΟΥΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΟΥΚ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΝΟΜΙΖΕΙΝ ΧΡΥΣΩ Η ΑΡΓΥΡΩ Η ΛΙΘΩ, ΧΑΡΑΓΜΑΤΙ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΕΝΘΥΜΗΣΕΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΘΕΙΟΝ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΙΟΝ. ΤΟΥΣ ΜΕΝ ΟΥΝ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ ΥΠΕΡΙΔΩΝ Ο ΘΕΟΣ ΤΑ ΝΥΝ ΠΑΡΑΓΓΕΛΛΕΙ ΤΟΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΠΑΣΙ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΜΕΤΑΝΟΕΙΝ, ΔΙΟΤΙ ΕΣΤΗΣΕΝ ΗΜΕΡΑΝ ΕΝ Η ΜΕΛΛΕΙ ΚΡΙΝΕΙΝ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΝ ΕΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΕΝ ΑΝΔΡΙ Ω ΩΡΙΣΕ, ΠΙΣΤΙΝ ΠΑΡΑΣΧΩΝ ΠΑΣΙΝ ΑΝΑΣΤΗΣΑΣ ΑΥΤΟΝ ΕΚ ΝΕΚΡΩΝ.» Δ. ΚΑΙ Ι. ΔΗΜΑ ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ιζ’. 22 – 32, ΕΠΟΙΟΥΝ, 1938. Σε μια χάλκινη πλάκα, δίπλα στις λαξευτές σκάλες που οδηγούν στον Άρειο Πάγο, είναι χαραγμένα τα από το 51μ.Χ. λόγια του Απόστολου Παύλου, όταν αυτός οδηγήθηκε εκεί προκειμένου να μιλήσει στους Αθηναίους για το Χριστιανισμό.Παρ' ότι η ομιλία του Αποστόλου Παύλου μετέδιδε νοήματα αμιγώς βιβλικά, ο Παύλος δεν τα υποστήριξε με παραθέματα από την Παλαιά Διαθήκη, κάτι που συνήθιζε να κάνει διαλεγόμενος με Ιουδαίους, άλλα χρησιμοποίησε στοιχεία γνωστά και σεβαστά στους Αθηναίους. Επρόκειτο για μια επιχειρηματολογική ευελιξία την οποία ο Παύλος περιγράφει στα εδάφια 1 Κορινθίους 9:19-23 και η οποία συνοψίζεται με την κατακλείδα του: «Στους πάντες έγινα τα πάντα, ώστε με κάθε τρόπο να σώσω μερικούς». Χαρακτηριστική λοιπόν ήταν η αναφορά του Παύλου στον βωμό του «αγνώστου θεού», που φαίνεται να υπήρχαν αρκετοί εκείνη την εποχή στην Αθήνα, τον οποίο υποστήριξε ότι πρεσβεύει. Ως δημιουργός του κόσμου και δότης παντός αγαθού, αυτός ο Θεός δεν κατοικεί σε ναούς, δεν έχει ανάγκη από τις υπηρεσίες των ανθρώπων και είναι ακατάλληλη η κατασκευή ομοιωμάτων του, λέει ο Παύλος. Αυτή η σκέψη, αναφέρει ο Παύλος, είναι σύμφωνη με τα λόγια του Στωικού ποιητή Αράτου. Τέλος, δήλωσε ότι ο Θεός θα κρίνει τον κόσμο μέσω ενός άντρα που ανέστησε από τους νεκρούς, νύξη η οποία προκάλεσε χλευαστικές αντιδράσεις σε μερικούς ακροατές του. Εντούτοις, η ομιλία του Παύλου έπεισε δύο ακροατές, τον δικαστή Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη και τη Δάμαρι, οι οποίοι και μετεστράφησαν στον χριστιανισμό.
Ο Απόστολος Παύλος (Ταρσός, Κιλικία 5 – 15 μ.Χ. – 66 – Ρώμη 68 μ.Χ.) οδηγήθηκε στον Άρειο Πάγο, γύρω στο 51 μ.Χ., μετά από διάλογο που είχε με τους Στωικούς και τους Επικουρείους στην αγορά της Αθήνας, έναν από τους τόπους όπου κήρυττε εκτός από την τοπική ιουδαϊκή συναγωγή. Ωστόσο, είναι δύσκολο να διευκρινιστεί αν ο «Άρειος Πάγος» που αναφέρουν οι Πράξεις των Αποστόλων ήταν ο γνωστός λόφος ή το σεβαστό δικαστικό σώμα. Αμφότερες οι εκδοχές έχουν τα επιχειρήματά τους. Οι απόψεις για το λόγο που οδήγησε τον Παύλο στον Άρειο Πάγο ποικίλλουν. Το ότι ο Παύλος δικάστηκε από τον Άρειο Πάγο είναι κάτι που μαρτυρούν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Επιπλέον, έχει σχολιαστεί ότι το πρωτότυπο κείμενο της αφήγησης δίνει την αίσθηση πως ο Άρειος Πάγος ήταν όντως το δικαστικό σώμα. Το γεγονός, επίσης, ότι οι επικριτές του Παύλου υποστήριζαν πως κήρυττε «ξένα δαιμόνια» μπορεί να συσχετιστεί με τις αρμοδιότητες του δικαστικού σώματος του Αρείου Πάγου, μεταξύ των οποίων ήταν η προάσπιση της θρησκείας και των ηθών των Αθηνών. Μάλιστα, η περίπτωση του Παύλου φαίνεται να μοιάζει με αυτήν του Σωκράτη, καθώς ο τελευταίος είχε προσαχθεί στον Άρειο Πάγο με την κατηγορία ότι διέφθειρε τους νέους, αμελούσε τα παραδοσιακά θρησκευτικά καθήκοντα και εισήγε θρησκευτικούς νεωτερισμούς. Αν ωστόσο ο Παύλος όντως δικάστηκε, τότε πιθανότατα αυτό έγινε στη Βασιλική Στοά, που βρισκόταν στην αγορά, διότι θεωρείται ότι εκείνη την εποχή στον χώρο του λόφου γίνονταν δίκες μόνο για ανθρωποκτονίες. Δεδομένης της εκδοχής της δίκης, η υπόθεση του Παύλου θεωρήθηκε ανάξια περαιτέρω εξέτασης λόγω της αναφοράς του στην ανάσταση των νεκρών. Στον αντίποδα των επιχειρημάτων επισημαίνεται πως στην ομιλία του Παύλου στον Άρειο Πάγο υπήρχε αρκετός κόσμος, συμπεριλαμβανομένων και γυναικών, γεγονός που ίσως δεν θα συνέβαινε αν γινόταν κανονική δίκη. Επιπλέον, η αφήγηση του συμβάντος στις Πράξεις των Αποστόλων δεν περιέχει κάποια δικαστική διαδικασία. Αν επομένως δεν έγινε δίκη, τότε ο Παύλος οδηγήθηκε στον λόφο του Αρείου Πάγου, με σκοπό να τον ακούσουν οι παριστάμενοι, οι οποίοι ενδιαφέρονταν για φιλοσοφική συζήτηση. — Βλ. Πράξεις 17:21. Σύμφωνα με μια τρίτη άποψη, η οποία προσπαθεί να συνδυάσει τα επιχειρήματα των άλλων δύο, ο Παύλος παρουσιάστηκε ενώπιον του σώματος του Αρείου Πάγου αλλά όχι για δίκη. Επρόκειτο απλώς για μια ακροαματική διαδικασία, προκειμένου οι άρχοντες να κρίνουν αν το κήρυγμα του Παύλου εγκυμονούσε πνευματικούς κινδύνους για τους Αθηναίους.
- http://el.wikipedia.org/wiki/Απόστολος_Παύλος
- http://apostolospaulos.pbworks.com/.../Ο%20ΑΠ%20ΠΑΥΛΟΣ%20...
Φωτογράφος: Έφη Δουβόγιαννη