Τίτλος έργου: Κυβέλη
Θέση: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, οδός Ακαδημίας (περίβολος)
Έτος Κατασκευής: 1992
Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Ναταλία Μελά
Η Κυβέλη αποδίδεται όρθια, με μακρύ χιτώνα, που αφήνει να διαγράφεται το σώμα. Τα χέρια συγκρατούν αμήχανα κομμάτια του υφάσματος, δημιουργώντας πτυχώσεις. Το κεφάλι είναι ελαφρώς στραμμένο αριστερά και το βλέμμα κατευθύνεται χαμηλά. Το γλυπτό αποτελεί δωρεά των αδελφών Χορν προς το Θεατρικό Μουσείο του Δήμου Αθηναίων. Φιλοτεχνήθηκε το 1992 και τοποθετήθηκε το 1994. Έκτοτε υπέστη πολλούς βανδαλισμούς (αποκοπή μύτης, σπίλωση με χρωστικές ουσίες), με αποκορύφωμα τον αποκεφαλισμό του το 1995. Το ίδιο έτος, ο Δήμος Αθηναίων ανέθεσε την αποκατάσταση στον μαρμαρογλύπτη Κ. Γεωργίου, ο οποίος είχε αντιγράψει το άγαλμα στο μάρμαρο.
Στην πρόσοψη του βάθρου αναγράφεται:«ΚΥΒΕΛΗ 1888 – 1978» Στη δεξιά πλευρά της μαρμάρινης βάσης του γλυπτού, αναφράφεται η υπογραφή της γλύπτριας:«ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΕΛΑ» Στη δεξιά πλευρά του γλυπτού αναγράφεται:«ΔΩΡΗΤΑΙ ΓΙΑΝΝΗΣ Π. ΧΟΡΝ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΧΟΡΝ».
Το μαρμάρινο άγαλμα της Κυβέλης φιλοτεχνήθηκε από τη γλύπτρια Ναταλία Μελά. Η Ναταλία (ή Νάτα) Μελά είναι επιφανής Ελληνίδα γλύπτρια, η οποία γεννήθηκε το 1923 στην Κηφισιά Αττικής. Η Ναταλία Μελά μεγάλωσε σε μεγαλοαστικό περιβάλλον με ιστορικές ρίζες. Είναι εγγονή του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη. Ο πατέρας της ήταν ο Μιχαήλ Μελάς και η μητέρα της ήταν κόρη του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας μαζί με το Γεώργιο Σταύρου. Η γιαγιά της από την πλευρά του πατέρα της προερχόταν από το γένος Δραγούμη και ήταν αδελφή του Ίωνα Δραγούμη και κόρη του Στέφανου Δραγούμη. Το 1942 εγγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, με καθηγητές τον Κώστα Δημητριάδη και τον Μιχάλη Τόμπρο. Εργάστηκε και στο εργαστήριο του Θανάση Απάρτη. Αποφοιτώντας, το 1948, δούλεψε για ένα διάστημα με τον καθηγητή Δημήτρη Πικιώνη για τη στήλη στον τάφο του Μητροπολίτη Χρύσανθου και αργότερα για το Μνημείο Πεσόντων στο Λεόντιο της Νεμέας στην Πελοπόννησο. Μετά την αποφοίτησή της άνοιξε δικό της εργαστήριο στον τελευταίο όροφο ενός σπιτιού στη Βασιλίσσης Σοφίας και λίγο αργότερα, το 1945, στον στάβλο ενός σπιτιού στην οδό Μουρούζη. Εκεί μαζεύονταν, μεταξύ πολλών άλλων, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Γιάννης Μόραλης. Πήρε μέρος στην ίδρυση της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός». Για δέκα χρόνια παύει να δουλεύει, ασχολούμενη με την κατασκευή σκηνικών στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Η Ναταλία Μελά δούλεψε αρχικά με μάρμαρο και πέτρα, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν επιστρέφει από το Παρίσι, όπου είχε μάθει να δουλεύει με το οξυγόνο, στρέφεται στη χρήση του μετάλλου, υιοθετώντας τα διδάγματα της αφηρημένης τέχνης, που κυριαρχούσε στην καλλιτεχνική σκηνή της Δύσης. Χρησιμοποιεί "ready-made" σιδηρικά και εργαλεία, τα οποία προμηθεύεται από την οδό Αθηνάς. Αντλεί τα θέματά της από το φυσικό κόσμο, πτηνά και ζώα - κοκόρια, κριάρια, ταύρους, κατσίκες, περιστέρια – και από την ελληνική μυθολογία. Τα έργα της βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η Κυβέλη (13 Ιουλίου 1888 - 26 Μαΐου 1978) υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες Ελληνίδες ηθοποιούς και επί σειρά ετών κυριάρχησε σε ρόλους κυρίως κωμικούς και δραματικούς, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Πρωτοεμφανίσθηκε ως ηθοποιός το 1900, στο διαγωνισμό του Συλλόγου Παρνασσός, όπου και βραβεύτηκε. Φοίτησε στη Βασιλική Δραματική Σχολή. Το 1906 δημιουργεί δικό της θίασο με τον Κ. Σαγιώρ, που διαλύθηκε σε λίγους μήνες λόγω αναχώρησής της στο Παρίσι. Με την επιστροφή της και μετά από μικρή συνεργασία με τον Σαγιώρ δημιουργεί αποκλειστικά δικό της θίασο. Για την προσφορά της, τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών από την Ακαδημία Αθηνών.
- Τα Γλυπτά της Αθήνας, Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004 (Ζέτα Αντωνοπούλου, Εκδ. Ποταμός)
Φωτογράφος: Έφη Δουβόγιαννη