Metro - Urban Rail

▼

Σταμάτιος Κλεάνθης - Stamatios Kleanthis


Τίτλος έργου: Σταμάτιος Κλεάνθης
Θέση: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, οδός Ακαδημίας (προαύλιο)
Έτος Τοποθέτησης: 1973
Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Φάνης Σακελλαρίου

Στην αριστερή πλευρά της προτομής, η υπογραφή του γλύπτη «Φ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ». Το έργο εδραζόταν σε μαρμάρινη βάση, πάνω σε χαμηλό βάθρο. Στην πρόσοψη της βάσης αναγράφεται εγχάρακτα «ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΚΛΕΑΝΘΗΣ». Στην αριστερή πλευρά «ΓΛΥΠΤΗΣ Φ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ». Τοποθετήθηκε στο χώρο το 1973. Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία τοποθέτησης της προτομής στην περίβολο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων. Ίσως αυτό να έγινε στα χρόνια της Δικτατορίας, δεδομένου ότι άλλαξε η χρήση του κτιρίου (από Δημοτικό Νοσοκομείο, σε Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων) και τοποθετήθηκαν και άλλα γλυπτά στον ίδιο χώρο. Η προτομή του επιφανούς αρχιτέκτονα τοποθετήθηκε το 1973 στον κήπο του Πνευματικού Κέντρου της οδού Ακαδημίας αλλά απομακρύνθηκε έπειτα από επιθέσεις βανδαλισμού κατά τις οποίες έπεσε από τη βάση της. Έκτοτε φυλάσσεται στις αποθήκες του δήμου. Το γεγονός επίσης ότι το 1973 τοποθετήθηκε στον ίδιο χώρο η προτομή του Εδουάρδου Σάουμπερτ, που φιλοτέχνησε ο ίδιος γλύπτης, οδηγεί στην υπόθεση ότι πρόκειται για μια παραγγελία που περιελάμβανε τη φιλοτέχνηση και των δύο προτομών.
 
Τη μαρμάρινη προτομή του Έντουαρντ Σάουμπερτ φιλοτέχνησε ο γλύπτης Φάνης Σακελλαρίου (1916 – 2000), ο οποίος θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μνημειακής γλυπτικής στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, με σπουδές γλυπτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και επιπρόσθετες σπουδές στη ζωγραφική, την αισθητική, την ανατομία και την ιστορία της τέχνης.Ο Σακελλαρίου, πριν από τον πόλεμο το 1940, πήρε μέρος σε πολλές πανελλήνιες εκθέσεις και απέσπασε ενθουσιαστικές κριτικές για τα έργα του («Βοσκός Αρκαδίας», «Αναπαυόμενος Έφηβος», «Κόρη σε ρεμβασμό»). Κατά τη διάρκεια του πολέμου και της Κατοχής, έπαθε ανεπανόρθωτη οικονομική καταστροφή, ενώ το εργαστήρι του και πολλά από τα έργα του καταστράφηκαν με τους βομβαρδισμούς. Μεταπολεμικά ταξίδεψε στο Παρίσι, τη Ρώμη και τη Φλωρεντία, όπου εξειδικεύτηκε στην οργάνωση μουσειακών εκθέσεων και στις τεχνικές της παντογραφίας και χαλκοχυτικής για τη δημιουργία μεγάλων μνημειακών έργων. Το έργο του εκτίθεται σε δημόσιους χώρους, ιδιωτικές συλλογές και μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Σακελλαρίου πέθανε στην Αθήνα στις 15 Μαρτίου 2000, σε ηλικία 84 ετών.

Ο Σταμάτης Κλεάνθης (1802 – 1962) ήταν ένας από τους επιφανέστερους Έλληνεςαρχιτέκτονεςτου 19ου αιώνα, δημιουργός αρκετών χαρακτηριστικών κτιρίων της Αθήνας. Γεννήθηκε στο Βελβενδό Κοζάνης. Εντάχθηκε στον Ιερό Λόχο από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, αλλά αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους στη μάχη του Δραγατσανίου. Δραπέτευσε και κατόπιν πήγε στο Βερολίνο όπου σπούδασε αρχιτεκτονική. Υπήρξε λάτρης των αναγεννησιακών μορφών, τις οποίες απέδιδε με καλαισθησία και λιτότητα. Το 1828 μαζί με τον συνάδελφό του Έντουαρντ Σάουμπερτ ήρθαν στην Ελλάδα όπου ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας τους ανέθεσε την ευθύνη για τον σχεδιασμό δημοσίων κτιρίων. Το 1833 εκπόνησαν το πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, το οποίο όμως δεν τέθηκε τελικά σε εφαρμογή γιατί κρίθηκε ως πολυδάπανο. Τα έργα του Κλεάνθη έχουν ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σημασία διότι αποτελούν τα πρώτα δείγματα νεοελληνικού μεσογειακού ρυθμού. Ήταν πολύ γνωστός στο εξωτερικό αφού ήταν ο πρώτος Έλληνας εκθέτης στην Έκθεση του "Κρύσταλ Πάλας" του Λονδίνου και στην οποία έλαβε το πρώτο χρυσό Βραβείο. Εκτός όμως των αρχιτεκτονικών του δραστηριοτήτων είχε επιδοθεί και σε επιχειρήσεις σχετικές με τη τέχνη του. Είχε εκμισθώσει τα λατομεία μαρμάρου της Τήνου, της Πάρου και τελικά της Πεντέλης, τα μάρμαρα εκ των οποίων χρησιμοποιούσε στις επενδύσεις των κτιρίων του. Για τα δείγματα αυτά των μαρμάρων είχε τιμηθεί στο Λονδίνο με το Α' Χρυσό Βραβείο. Πέθανε το 1862 στην Αθήνα από ατύχημα σε ένα λατομείο του.


Φωτογράφος: Έφη Δουβόγιαννη