Τίτλος έργου: Στήλη μνήμης στον Κωνσταντίνο Κουκίδη
Θέση: Οδός Θρασύλλου (κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης)
Έτος Κατασκευής: 2000
Υλικό Κατασκευής: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Άγνωστος
Πρόκειται για μία μαρμάρινη χαμηλή στήλη, στην πρόσοψη της οποίας υπάρχουν δύο ένθετες εγχάρακτες πλάκες. Υπογραφή του καλλιτέχνη δεν υπάρχει. Στην άνω ένθετη μαρμάρινη πλάκα αναγράφονται τα εξής: «27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΑΡΝΟΥΜΕΝΟΣ ΝΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΠΕΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΒΡΑΧΟ ΤΥΛΙΓΜΕΝΟΣ ΣΕ ΑΥΤΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΑΓΩΝΑ». Στην δεύτερη μαρμάρινη πλάκα αναγράφονται τα ακόλουθα: «Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΠΙ ΔΗΜΑΡΧΙΑΣ ΔΗΜ. Λ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟ ΕΤΟΣ 2000».
Η ύπαρξη του Κωνσταντίνου Κουκίδη δεν τεκμηριώνεται σε καμία γραπτή πηγή. Η πιο διαδεδομένη εκδοχή για την δράση του αναφέρει ότι ήταν ένας δεκαεπτάχρονος Έλληνας Εύζωνας που είχε καθήκοντα σκοπού στην Ακρόπολη την ημέρα των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941. Τότε ένα γερμανικό απόσπασμα με επικεφαλής το λοχαγό Γιάκομπι και τον υπολοχαγό Έλσνιτς, ανέβηκαν στην Ακρόπολη για την έπαρση της γερμανικής σημαίας, ζητώντας από τον Κουκίδη την υποστολή της ελληνικής. Σ’ αυτό το σημείο, σύμφωνα με μία εκδοχή, ο Κουκίδης βουβός και βουρκωμένος κατέβασε την ελληνική σημαία, τύλιξε το κορμί του μ’ αυτή και πήδηξε από την Ακρόπολη. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ο Κουκίδης αρνήθηκε να την υποστείλει και το χρέος αυτό ανέλαβε ένας Γερμανός στρατιώτης, ο οποίος αφού υπέστειλε την ελληνική σημαία, την δίπλωσε και την παρέδωσε στον Κουκίδη που στην συνέχεια πήδηξε μαζί μ’ αυτήν απ’ την Ακρόπολη. Μια μαρτυρία, που συνηγορεί υπέρ της ύπαρξης του Κουκίδη είναι αυτή του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου, ο οποίος στα απομνημονεύματά του γράφει: «Ο Έλλην φρουρός τής Ελληνικής σημαίας επί τής Ακροπόλεως, μή θελήσας νά παραστή μάρτυς τού θλιβερού θεάματος τής αναρτήσεως τής εχθρικής σημαίας, ώρμησεν εκ τής Ακροπόλεως κρημνισθείς καί εφονεύθη. Εκάθησα στό γραφείον μου περίλυπος μέχρι θανάτου καί δακρύων…». Βέβαια ακόμα και σήμερα κανένας επίσημος φορέας δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη του Κ. Κουκίδη.
Η αναθηματική πλάκα για τον Κωνσταντίνο Κουκίδη αποκαλύφτηκε το 2000 την ημέρα της επετείου της Απελευθέρωσης των Αθηνών. Η ομιλία του Δημάρχου Αθηναίων Δ. Αβραμόπουλου δικαιολόγησε λιτά την ύπαρξή της: «Τιμάμε τον Κουκίδη, παρά το ότι η ιστορική έρευνα δεν απέδωσε επιστημονική απόδειξη για την ύπαρξή του και για την πράξη του αυτή. Ο θρύλος, όμως, ήταν και παραμένει υπαρκτός, και δημιουργήθηκε από την πρώτη στιγμή. Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν υπήρξε ο εύζωνας Κουκίδης. Το ερώτημα είναι αν εμείς, οι σημερινοί Έλληνες, θέλουμε να υπάρξει».
- Ζ. Αντωνοπούλου, "Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004" (Αθηνά: Εκδ. Ποταμός, 2003),
- http://www.e-telescope.gr/history-gr/greek-history/1941,
- http://www.tovima.gr/society/article/?aid=397933,
- http://www.proedriki-froura.gr/, http://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντίνος_Κουκίδης
Φωτογράφος: Μαρία Σουρτζή