Τίτλος έργου: Ηρώο ΠΕΑΝ
Θέση: Πεζόδρομος Γλάδστωνος και Πατησίων
Έτος Κατασκευής: Αχρονολόγητο
Υλικό Κατασκευής: Ορείχαλκος
Καλλιτέχνης: Μιχάλης Κάσσης
Μνημείο προς τιμήν των εκτελεσθέντων μελών της ΠΕΑΝ από τους Γερμανούς κατακτητές, σχεδόν δίπλα από την προτομή του Κώστα Περρίκου. Η ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων), ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 και αρχηγός της ήταν ο Κώστας Περρίκος.
Σκοπός της, πέρα από την κυκλοφορία έντυπου υλικού, είναι και η εκτέλεση σαμποτάζ σε βάρος του εχθρού. Στις 20.9.1942 ανατίναξαν τα γραφεία της ΕΣΠΟ (Εθνικο-Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης), που στρατολογούσε Έλληνες για λογαριασμού του πολυεθνικού τμήματος των Waffen SS, τα οποία βρίσκονταν σε κτήριο επί της οδού Γλάδστωνος και Πατησίων, όπου και η θέση του μνημείου.Πρόκειται για τετράπλευρη, μαρμάρινη στήλη, με τέσσερα ένθετα, ορειχάλκινα, ανάγλυφα πορτραίτα, ένα σε κάθε πλευρά, των τεσσάρων εκτελεσθέντων: του Γιάννη Κατεβάτη, του Δημήτρη Λόη, της Ιουλίας Μπίμπα και του Διονύσιου Παπαδόπουλου.
Ο Γιάννης Κατεβάτης φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Κάτω από το πορτραίτο αναγράφεται: «ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΕΒΑΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΤΗΝ 7.1.1943». Ο Δημήτρης Λόης αποδίδεται με σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Είναι νεαρής ηλικίας και στο κάτω μέρος του πορτραίτου αναγράφεται: «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΤΗΝ 7.1.1943». Η Ιουλία Μπίμπα αναπαρίσταται με σπαστά μαλλιά στο ύψος του αυχένα και φοράει καρφίτσα. Κάτω από το πορτραίτο αναγράφεται: «ΙΟΥΛΙΑ ΜΠΙΜΠΑ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΔΙΑ ΠΕΛΕΚΕΩΣ ΤΟ 1943 ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ». Ο Διονύσης Παπαδόπουλος αποδίδεται προφίλ. Φοράει σακάκι, πουκάμισο και γραβάτα. Κάτω από το πορτραίτο είναι χαραγμένο: «ΔΙΟΝΥΣ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΤΗΝ 7.1.1943». Σε κάθε πορτραίτο, στο κάτω δεξί μέρος του, είναι χαραγμένο το όνομα του γλύπτη «Μ. ΚΑΣΣΗΣ».
Ο Μιχάλης Κάσσης γεννήθηκε στο Πάληρο της Μέσα Μάνης. Εργάστηκε από το 1948 σε εργοστάσια υαλουργίας στον Πειραιά και στον Κεραμεικό. Έπειτα σπούδασε γλυπτική στην ΑΣΚΤ με δασκάλους τους Θανάση Απάρτη και Γιάννη Παππά. Στη συνέχεια παρακολούθησε τα εργαστήρια κεραμικής, γυψοτεχνίας και χαλκογλυπτικής. Διετέλεσε προϊστάμενος του τμήματος εκμαγείων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ασχολήθηκε με τη λαογραφία, την κεραμική, την πεζογραφία και την ποίηση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 προσηλώθηκε στη μελέτη των δυνατοτήτων που του προσφέρουν τα πετρώματα κυρίως της Μάνης. Λαξεύοντας δίχως πρόπλασμα, κατ’ ευθείαν πάνω στο υλικό, εκμεταλλεύεται τόσο την ήδη ενυπάρχουσα μορφή του όσο και τη φυσική του ματιέρα και τη χρωματική ποιότητά του. Το 1988 ίδρυσε το Μουσείο Μάνης Μιχάλη Κάσση. Τα έργα του διακρίνονται για την εκφραστική δύναμη, την ειλικρίνεια των μορφών, την εξπρεσσιονιστική διάθεση, τον περιορισμό στο ουσιαστικό και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του υλικού. Έργα του υπάρχουν σε πόλεις της Αμερικής και της Κιργιζίας. Επίσης, στο Τέξας των Η.Π.Α. υπάρχει στην είσοδο του μεγάλου σταδίου της πόλης ένας αθλητής, σε υπερφυσικό μέγεθος, που με τη δάδα του μεταφέρει το ελληνικό φως το οποίο ανάβει όλο το 24ωρο.
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών: ζωγράφοι-γλύπτες-χαράκτες, 16ος – 20ος αιώνας (επιμ. Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος), Εκδόσεις Μέλισσα, 2000
- Χ. Χρήστου - Μ. Κουμβακάλη, Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, 1982
- www.glyptothiki.gr
- www.sansimera.gr
Φωτογράφος: Στέλλα Φαλιάγκα