Τίτλος: Κρήνη Μεταξουργείου
Θέση: Πλατεία Μεταξουργείου (οδός Λενορμάν & Αχιλλέως)
Έτος κατασκευής: 1853
Υλικό: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Άγνωστος
Η κρήνη ή βρύση του Μεταξουργείου θυμίζει έντονα αντιγραφή του χορηγικού μνημείου του Λυσικράτη. Αποτελείται από κυκλικό θόλο με περιστύλιο ιωνικού ρυθμού που εδράζεται πάνω σε οκτάπλευρο βάθρο. Η βάση που εδράζεται αναπτύσσεται σε τρεις ζώνες. Στο εσωτερικό του θόλου περιέχει μαρμάρινα ανάγλυφα δελφίνια και τρίαινες. Η ζωοφόρος φέρει διακόσμηση από ανάγλυφο μαίανδρο. Με το επάνω μέρος της κρήνης να περιέχει επίστεψη από μαρμάρινες πλάκες και ακροκέραμα. Το βάθρο της κρήνης είναι βαθμιδωτό οκτάγωνο, με το γείσο του να κοσμείται εναλλάξ από ανάγλυφες κεφαλές που λειτουργούν ως κρήνες και διακοσμητικά κυκλικά στοιχεία.
Η κρήνη χαρακτηρίζεται ως σήμα κατατεθέν της συνοικίας του Μεταξουργείας, αφού οριοθετούσε πάντα το κέντρο της ομώνυμης πλατείας. Από το 1925, οπότε και τοποθετήθηκε, ήταν η κυριότερη δημόσια βρύση για να προμηθευτούν νερό οι κάτοικοι της περιοχής. Δίπλα στην δροσιά της φιλοξενούσε τραπεζάκια και θαμώνες από τα γύρω καφενεία. Η κατασκευή των μεγάλων λεωφόρων μετά το 1956 διχοτόμησε την Πλατεία Μεταξουργείου. Η σταδιακή υποβάθμιση της περιοχής οδήγησε και σε αχρηστία την κρήνη που μέχρι τότε λειτουργούσε σαν μια τρεχούμενη πηγή μέσα στην πόλη.
Μετά τις εργασίες αναμόρφωσης της Πλατείας Μεταξουργείου το 1997, η κρήνη συντηρήθηκε και προστέθηκε γύρω της μια κυκλική μαρμάρινη λεκάνη, έτσι ώστε να λειτουργεί ως ένας δημόσιος πίδακας ιονικού ρυθμού. Η κρήνη βρίσκονταν αρχικά στη Πλατεία Δημοπρατηρίου (μεταξύ των οδών Μητροπόλεως – Αιόλου & Κηρυκείου) στην αριστερή πλευρά προς της οδού Αιόλου και δίπλα στην οικία του στρατηγού Κίτσου Τζαβέλλα. Αυτός ήταν και ο λόγος που η συγκεκριμένη πλατεία αποκαλούνταν για χρόνια και ως Πλατεία Αναβρυτηρίου. Η τοποθέτησή της κρήνης έγινε επί δημαρχίας Ιωάννη Κόνιαρη (1853-1854). Η μεταφορά της κρήνης στο Μεταξουργείο το 1925 έγινε πιθανόν λόγω της έντονης εμπορικής κίνησης που υπήρχε στην Πλατεία Δημοπρατηρίου
- Κ. Χατζιώτη, Γειτονιές της παλιάς Αθήνα – Το Μεταξουργείο, Αθήνα: 2000, Πολιτισμικός Οργανισμός Δήμου Αθηναίων
- Ζ. Αντωνοπούλου, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 – 2004, Αθήνα: 2003, Εκδόσεις Ποταμός,
- Μ. Βουγιούκα – Β. Μεγαρίδη, Οδωνυμίκα – Η Σημασία των ονομάτων των οδών της Αθήνα, Αθήνα: 1993, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων
Φωτογράφος: Κατερίνα Χατζηγεωργίου